Betonun Korunması Dilâtasyon Derzleri Betonda Ek Yerleri Kalıp ve İskelenin Alınması

11.1.11. Betonun Korunması :

Beton 7 gün süre ile nemli tutulacak, üzeri çuval, kum, hasır ve benzeri bir malzeme ile örtülecek, sulanacaktır. Ya da beton yüzeyine kimyevi koruyucu madde sürülmek suretiyle korunacaktır.

Geceleri ısı +20 ºC den fazla olursa sulamaya devam edilecek beton, sırasında sarsıntıdan, rüzgâr; yağmur, kimyasal maddelerden (gerektiğinde katkı ilâvesiyle) korunacaktır.

11.1.12. Dilâtasyon Derzleri :

Bırakılacak dilatasyon derzleri arasındaki en büyük aralık :

Binalarda : 40 m.
İstinat duvarlarında : 10 m.
Kanal kaplamalarında : 2 m.
Tretuvar ve benzeri yerlerde : 20 m.'yi geçmemek üzere projesinde gösterildiği gibi yapılacaktır.

11.1.13. Betonda Ek Yerleri :

Momentlerin en az olduğu yerlerde beton 45 ºC eğimli ya da dişli olarak, bırakılacaktır. Beton yüzeyi pürüzlü olarak bırakılacak, yeni beton döküleceği zaman, bu yüzey temizlenecek ve gerektiğinde tel fırça kullanılacak, yıkanacak, kuvvetli dozlu çimento şerbeti döküldükten sonra yeni beton dökülecektir. Eski beton ile yeni betonun birbirleri ile iyice kaynaması temin edilecektir.

11.1.14. Betonları Lüzumu Halinde Maksada Uygun Katkı Malzemesi İlave Edilecektir :

11.1.15. Kalıp ve İskelenin Alınması Müddeti :

Beton yeter derecede prizini yapmadan, aşağıdaki asgari bekleme müddetlerini doldurmadan ve kontrol tarafından muayene edilip iskele ve kalıpların alınmasına izin verilmeden hiç bir iskele ve kalıp alınamaz. Beton dökümü bittikten sonra iskele ve kalıpların bekleme süreleri kullanılan çimento ve dökülen beton cins ve özelliğine, imalâtın büyüklüğüne, gerilmelerin önemine, hava şartlarına göre değişir. Normal Portland çimentosu kullanılan inşaatlarda hava sıcaklığı +3 ºC nin üstünde kaldığı müddetçe :

A - Lento, hatıl, 3.00 m. den küçük açıklıktaki kiriş ve kemer, kolon perde gibi imalâtın yan kalıplan üç gün,
B - Küçük kenarı 3.00 m. den küçük döşeme, iskele ve kalıpları sekiz gün,
C - Küçük kenarı 3.00 m. den daha büyük açıklıkta döşemelerin, açıklıkları 3.00 m. den büyük kiriş ve kemerler ve rehmenlerin iskele ve kalıpları yirmi bir gün geçmeden alınamaz.

Traslı çimento kullanılması halinde bu bekleme süreleri bir misli arttırılır. Priz devresinde hava ısısı +3ºC nin altına düştüğünde ısının tekrar +3 ºC dereceye çıkmasına kadar geçen müddet iskele ve kalıp alma müddetinde sayılmaz.

Düşük ısılarda özel kalıp hallerinde değişik çimento cinslerinde, büyük açıklıklarda, çerçeve ve mühim inşaatta idarece lüzum görüldüğünde özel fenni şartnamesinde gerekli şartlar tespit edilerek bu bekleme müddeti arttırılır.

11.2 Demirli Beton : (TS. 500)


Demirli betonlarda dozaj; 250 - 400 kg/m³ olacak ve beton içindeki agrega ve su miktarları hacmen tayin ve tespit edilecektir. Gerekli hallerde özel şartnamesinde belirtilmek şartıyla hacim esası yerine, vezin esası uygulanır.

Demirli beton agregası 30 mm.'ye kadar dane iriliğinde olacaktır. İrilik oranları ise betonda istenilen dirence göre �Türkiye Köprü ve İnşaat Cemiyeti Betonarme Şartnamesinde belirtilen granülometri eğrisinden elde edilecektir.�

Betonda dozajlarına göre aranılacak 28 günlük en düşük basınç kırılma dirençler laboratuvar şartlarında aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Beton dozajları : 250 300 400 Kg/m²
20x20x20 cm 3 Min. Küp. Direnci : 120 160 225 Kg/cm²
D=15 cm. NH=30 cm. Min.silindir Direnci : 100 140 195 Kg/cm²

Betonun kıvamı (Slamp) için yapılacak tecrübede çökme miktarı : 300 ve altındaki doz betonlarda 5 cm. max. 7,5 cm. ve 300 ve daha fazla doz betonlarda min. 7,5 cm. max.15 cm. olacaktır. (Yüksek frekanslı vibratörü kullanılması halinde 1/3 oranında azaltılacaktır.) Gerekli hallerde özel şartnamesine kaydedilmek suretiyle bu limitler dışına çıkabilir. Bu tecrübede tabanı 20 - 30 cm. üst yüzü 10 - 20 cm. çapında yüksekliği 30 - 50 cm. olan çelik kesit koni kabı kullanılacaktır.

Bu kıvam limitleri arasında kalmak üzere betonda iri agrega mümkün olan fazlalıkta, su miktarı ise, mümkün olduğu kadar az tutulacaktır.

Yukarıdaki şartları uygulayan kum, çakıl ve kırma taşın yaklaşık miktarları aşağıda gösterilmiştir.

Agrega Kum Çakıl Su Kum Kırmataş Çakıl Su Su
Doz
250 0,5 0,74 0,125 0,58 0,79 0,13
300 0,5 0,74 0,135 0,58 0,79 0,14
350 0,5 0,71 0,145 0,58 0,76 0,15
400 0,5 0,68 0,155 0,58 0,74 0,16

Yeni dökülmüş betonda filizler herhangi bir sebeple darbe etkisinde bükülüp düzeltilmez. Filizlerin beton içindeki kısımları oynatılmaz.

III. Demirsiz, Demirli B. Betonu :

Basınç kırılma gerilmelerini gösteren rakamlarla (B 160, B 225, B 300 gibi) belirtilen ve direnç esasına göre yapılan betonlarda direnci sağlamak esastır.

Bu Betonların Tanım ve Sınıflandırılması :

Sınıfı Tanımı Wb28/kg/cm2 Kb/Kg/cm2 Kalitesi
I B 300 300 240 İyi Beton
II B 225 225 195 Normal Beton
III B 160 160 140 Normal Beton

Wb 28 = 28 günlük küp (20 cm. x 20 cm. x 20 cm.'lik) basınç kırılma direncidir.
Kb = 28 günlük silindir (D = 15 cm. H = 30 cm.) basınç kırılma direncidir.

Projede, birim fiyata ve diğer lüzumlu yerlerde beton B 160, B 225, B 300 olarak belirtilecektir.

Şantiyede agrega su ve çimento ile çeşitli denemeler yapılarak istenen direnci sağlayan en ekonomik karışım tespit edilecektir. Agrega, yıkandıktan sonra deneme sonuçlarında elde edilen uygun granülometriyi verecek granülometri eğrisindeki limitlere göre en az dört gruba ayrı ayrı depo edilecektir.

Deneme raporuna uygun beton, tartı esasına göre ve betonyer, vibratör gibi mekanik vasıtalarla yapılacaktır.

Kalıba sevk edilen betondan alınacak örneklerle yapılan deneyler sonucunun esas rapora uygunluğu sürekli olarak denetlenecektir. Yapılan denemelerin miktar ve zamanı kontrol tarafından tespit edilecektir.

Demir, çimento, kum; çakıl, su gibi beton malzemesi nitelikleri, beton karıştırma, yerine koyma, sıkıştırma, yer değiştirme, koruma, sıcak ve soğukta beton yapma alkali ve sülfatlı sularda ve zemin etkisinde kalan betonların dökülme kalıp sökme işlerinde dikkat edilecek ve aranılacak hususlar ve şartlar demirli ve demirsiz betonlarda olduğu gibidir.